در ساعت 02:45 (به وقت محلی) زمینلرزه ای به بزرگی ML=5/2 در مقیاس محلی ریشتر در 24 کیلومتری شمال مسجدسلیمان و 28 کیلومتری جنوب خاوری لالی در استان خوزستان به وقوع پیوست (شکل 1). این رویداد لرزه ای در 13 ایستگاه شبکه ملی لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ثبت شده است (شکل 2). موج رقمی این زمینلرزه در وب سایت پژوهشگاه قرار گرفته است. براساس لرزه نگاشتهای ثبت شده موقعیت مکانی این رویداد در مختصات جغرافیایی 32/15 درجه عرض شمالی و 49/23 درجه طول شرقی قرار می گیرد. در طی یکماه گذشته بیش از 15 زمینلرزه در شعاع 100 کیلومتری زمینلرزه اخیر رویداده است که بزرگای آنها بین 2/5 تا 4 در مقیاس محلی ریشتر می باشد(شکل3 و جدول 1). به دنبال زمینلرزه اصلی پسلرزههای متعددی رخ داده است که 6 مورد از آنها توسط شبکه ملی لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تعیین محل شده است(شکل4).
بر اساس گزارشهای رسیده از مناطق مختلف شهرستان لالی به فرمانداری تاکنون به دو هزار واحد مسکونی،دامی وتجاری در این شهرستان به میزان بیش از 40 درصدخسارت وارد آمده است. بیشترین خسارات وارده به واحدهای دامی و مربوط به روستای “احمد آباد بركه” این شهرستان است كه تعدادی از احشام و دام اهالی زیر آوار ماندهاند. همچنین تعداد ۱۱نفر بر اثر این زلزله زخمی شدند.
شکل(1): مرکز سطحی زمینلرزه 84/10/6 شمال مسجد سلیمان.
شکل(2):نگاشتهای ثبت شده از زمینلرزه شمال مسجد سلیمان شبکه ملی باند پهن پژوهشگاه.
شکل(3): توزیع زمینلرزههای رویداده در یکماهه اخیر در شعاع 100 کیلومتری اطراف کانون زمینلرزه.
شکل(4): توزیع پسلرزههای روی داده.
جدول(1): زمینلرزههای روی داده در یکماهه اخیر در منطقه.
Date | Time(UTC) | Time(Local) | Lat. | Lon. | Depth | Magnitude | Region | |
2005-12-01 | 7:16:48 | 10:46:48 | 32.79 | 49.61 | 14 | ML | 2.5 | South-West of Fereidun shahr, Esfahan Provinc |
2005-12-01 | 7:24:45 | 10:54:45 | 32.67 | 49.6 | 18 | ML | 3 | South-West of Fereidun shahr, Esfahan Provinc |
2005-12-01 | 7:26:49 | 10:56:49 | 32.68 | 49.65 | 15 | ML | 3 | South-West of Fereidun shahr, Esfahan Provinc |
2005-12-01 | 7:41:11 | 11:11:11 | 32.7 | 49.59 | 15 | ML | 3.3 | South-West of Fereidun shahr, Esfahan Provinc |
2005-12-09 | 20:14:23 | 23:44:23 | 32.14 | 49.79 | 14 | ML | 2.2 | North of Izeh, Khoozestan Province |
2005-12-09 | 21:23:27 | 0:53:27 | 32.02 | 49.89 | 14 | ML | 2.3 | North of Izeh, Khoozestan Province |
2005-12-10 | 3:17:30 | 6:47:30 | 32.04 | 49.59 | 14 | ML | 2.5 | North-East of Masjed Soleiman, Khoozestan Pro |
2005-12-15 | 1:12:09 | 4:42:09 | 32.55 | 48.94 | 14 | ML | 3.4 | North of Shushtar, Khoozestan Province |
2005-12-18 | 19:25:11 | 22:55:11 | 32.13 | 49.98 | 14 | ML | 2.7 | North-East of Izeh, Khoozestan Province |
2005-12-25 | 21:39:50 | 1:09:50 | 31.45 | 49.87 | 36 | ML | 4 | Baghmalak, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 0:14:01 | 3:44:01 | 31.62 | 50.01 | 44 | ML | 3.9 | North-East of Baghmalak, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 0:52:37 | 4:22:37 | 31.58 | 49.95 | 41 | ML | 3.2 | Baghmalak, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 4:15:22 | 7:45:22 | 31.62 | 49.99 | 45 | ML | 3.8 | North-East of Baghmalak, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 4:40:07 | 8:10:07 | 31.73 | 49.92 | 43 | ML | 3.7 | South of Izeh, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 4:43:06 | 8:13:06 | 31.53 | 50.03 | 37 | ML | 3.5 | East of Baghmalak, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 23:15:51 | 2:45:51 | 32.15 | 49.23 | 18 | ML | 5.2 | North of Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 23:40:08 | 3:10:08 | 32.27 | 49.07 | 14 | ML | 2.1 | North-East of Shushtar, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 23:54:03 | 3:24:03 | 32.14 | 49.05 | 32 | ML | 2.4 | North-East of Shushtar, Khoozestan Province |
2005-12-27 | 0:12:19 | 3:42:19 | 32.28 | 49.05 | 14 | ML | 2.5 | North-East of Shushtar, Khoozestan Province |
2005-12-27 | 0:18:46 | 3:48:46 | 32.13 | 49.08 | 29 | ML | 2.4 | East of Shushtar, Khoozestan Province |
2005-12-27 | 3:36:27 | 7:06:27 | 32.1 | 49.06 | 35 | ML | 3.2 | East of Shushtar, Khoozestan Province |
2005-12-27 | 6:02:08 | 9:32:08 | 32.26 | 49.15 | 14 | ML | 2.6 | North-West of Masjed Soleiman, Khoozestan Pro |
زمین شناسی ساختمانی منطقه
پژوهشگران چندی، پهنههای ساختمانی ایران را مطالعه کرده اند. گستره موردنظر در بیشتر پهنه بندیها بخشی از پهنه ساختمانی زاگرس را در بر می گیرد. پهنه ساختاری زاگرس برپایه نظر بندی (1355) و به پیشنهاد اشتوکلین (1968) به سه ریز پهنه دست خوزستان، زاگرس چین خورده و زاگرس بلند تقسیم شده است. بربریان (1995) این پهنه را برپایه دادههای مورفوتکتونیکی، لرزه ای، ساختاری و رخسارههای رسوبی به پنج واحد تقسیم کرده است که هر واحد با گسلههای ژرفی پی سنگی و به طور عموم پنهان از یکدیگر جدا می شوند. این گسلهها، الگوی توپوگرافی و آهنگ دگرشکلی در ژرفا را در امتداد کناره هر واحد در گرو جنبایی خود دارند. واحدهای یاد شده عبارتند از: نوار چین خورده-راندگی زاگرس بلند، نوار ساده چین خورده زاگرس، فروبار زاگرس، فروافتادگی دزفول و دشت ساحلی زاگرس و خلیج فارس که هرکدام شیوه و الگوی ساختاری و دگرشکلی ویژه ای را بخود گرفته اند. منطقه مسجد سلیمان در واحد نوار ساده چین خورده زاگرس قرار گرفته است.
بررسی لرزه خیزی منطقه
بررسی لرزه خیزی گستره 100 کیلومتری محل زمینلرزه نشان می دهد که بیش از 36 زمینلرزه با بزرگای بیش از 5 در طی سالهای 1900 تا 2005 رخ داده است که بزرگترین آنها زمینلرزه 23 ژانویه 1909 میلادی با بزرگای 7/4=mb سیلاخور و زمینلرزه 14 دسامبر 1978 میلادی با بزرگای 6/2=Ms شمال باختری ایذه می باشد (شکل 5 و جدول2).
نزدیکترین گسل به کانون زمینلرزه گسل دزفول می باشد که در فاصله حدود 13 کیلومتری کانون زمینلرزه قرار دارد.
گسل دزفول
این گسل کواترنر با درازای بیش از 200 کیلومتر و راستای شمال باختری-جنوب خاوری با شیب به سوی شمال خاوری، از نوع راندگی قاشقی (Listric Thrust) است که در ژرفا به تدریج از شیب آن کاسته می شود. دره لهبری درنتیجه علمکرد این گسل به وجود آمده است.
شکل(5): زمینلرزههای دستگاهی بزرگتر از 5 به شعاع 100 کیلومتری اطراف کانون زمینلرزه شمال مسجد سلیمان.
جدول (2): زمینلرزههای بزرگتر از 5 منطقه.
Date | Time(UTC) | Time(Local) | Lat. | Lon. | Depth | Magnitude | Region | |
1909-01-23 | 2:48:00 | 6:18:00 | 33 | 50 | Mb | 7.4 | Silakhor | |
1922-03-21 | 16:56:12 | 21:26:12 | 33 | 50 | Mb | 5.5 | West of Fereidun shahr, Esfahan Province | |
1939-11-04 | 10:15:19 | 13:45:19 | 32.5 | 49 | Mb | 5.7 | North-East of Shushtar, Khoozestan Province | |
1939-11-28 | 14:22:10 | 17:52:10 | 32.2 | 49.3 | Mb | 5.2 | North of Masjed Soleiman, Khoozestan Province | |
1951-06-09 | 11:22:03 | 15:52:03 | 32.2 | 49.3 | Mb | 5 | North of Masjed Soleiman, Khoozestan Province | |
1952-08-04 | 1:49:33 | 6:19:33 | 31.1 | 49.8 | Mb | 5.2 | South-East of Ramhormoz, Khoozestan Province | |
1960-06-02 | 12:42:38 | 17:12:38 | 33.05 | 48.78 | Mb | 5.2 | South-West of Dorud, Lorestan Province | |
1962-06-29 | 22:35:46 | 3:05:46 | 32.36 | 48.83 | 60 | Mb | 5 | North of Shushtar, Khoozestan Province |
1964-01-12 | 12:45:50 | 16:15:50 | 31.52 | 49.23 | 56 | Mb | 5.2 | South of Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
1964-11-10 | 15:47:53 | 19:17:53 | 32.72 | 49.16 | 55 | Mb | 5.3 | South of Dorud, Lorestan Province |
1965-03-10 | 5:44:50 | 9:14:50 | 32.77 | 49.11 | 54 | Mb | 5.1 | South of Dorud, Lorestan Province |
1966-07-27 | 14:49:03 | 19:19:03 | 32.68 | 48.78 | 45 | Mb | 5.1 | North-East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1968-06-04 | 6:50:08 | 11:20:08 | 32.86 | 48.28 | 45 | Mb | 5.1 | North of Andimeshk, Khoozestan Province |
1970-01-03 | 16:35:48 | 20:05:48 | 32.6 | 48.8 | 32 | Mb | 5 | North-East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1973-02-07 | 5:27:21 | 8:57:21 | 31.97 | 49.3 | 64 | Mb | 5.1 | Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
1976-09-05 | 16:43:15 | 21:13:15 | 31.43 | 49.97 | 44 | Mb | 5.1 | Baghmalak, Khoozestan Province |
1977-04-26 | 16:25:29 | 20:55:29 | 32.65 | 48.92 | 47 | Mb | 5.4 | North of Shushtar, Khoozestan Province |
1978-08-28 | 0:07:04 | 4:37:04 | 32.64 | 49.8 | 49 | Mb | 5.2 | South-West of Fereidun shahr, Esfahan Provinc |
1978-12-14 | 7:05:20 | 10:35:20 | 32.13 | 49.64 | 33 | Ms | 6.2 | North-West of Izeh, Khoozestan Province |
1980-10-19 | 17:24:09 | 20:54:09 | 32.76 | 48.57 | 42 | Ms | 5.8 | North-East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1981-01-02 | 4:57:57 | 8:27:57 | 32.73 | 48.46 | 33 | Mb | 5.1 | North-East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1983-03-05 | 14:22:35 | 17:52:35 | 32.48 | 49.34 | 33 | Mb | 5.4 | North of Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
1983-05-28 | 11:35:51 | 16:05:51 | 32.59 | 48.58 | 18 | Mb | 5.6 | North-East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1985-03-27 | 2:06:42 | 6:36:42 | 31.65 | 49.95 | 53 | Mb | 5.2 | North of Baghmalak, Khoozestan Province |
1990-07-24 | 17:59:48 | 22:29:48 | 32.87 | 48.24 | 10 | Mb | 5.1 | North-West of Andimeshk, Khoozestan Province |
1990-08-03 | 11:57:13 | 16:27:13 | 32.75 | 48.21 | 45 | Mb | 5 | North-West of Andimeshk, Khoozestan Province |
1990-10-11 | 13:57:05 | 17:27:05 | 32.83 | 48.21 | 46 | Mb | 5.3 | North-West of Andimeshk, Khoozestan Province |
1994-07-31 | 5:15:39 | 9:45:39 | 32.56 | 48.37 | 43 | Mb | 5.3 | North of Andimeshk, Khoozestan Province |
1994-07-31 | 5:22:10 | 9:52:10 | 32.58 | 48.46 | 72 | Mb | 5.2 | North-East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1994-09-20 | 5:51:46 | 10:21:46 | 32.5 | 48.77 | 33 | Mb | 5 | East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1995-06-07 | 23:09:47 | 3:39:47 | 32.46 | 48.74 | 33 | Mb | 5 | East of Andimeshk, Khoozestan Province |
1995-11-27 | 14:32:29 | 18:02:29 | 32.31 | 48.92 | 61 | Mb | 5 | North of Shushtar, Khoozestan Province |
2001-12-23 | 23:33:38 | 3:03:38 | 31.71 | 49.28 | 33 | Mb | 5 | South of Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
2002-09-25 | 22:28:15 | 1:58:15 | 32.07 | 49.24 | 33 | Mw | 5.6 | North of Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
2005-12-26 | 23:15:51 | 2:45:51 | 32.15 | 49.23 | 18 | ML | 5.2 | North of Masjed Soleiman, Khoozestan Province |
زمینلرزههای تاریخی منطقه (قبل از سال 1900 میلادی)
*
- زمینلرزه 840 میلادی، اهواز
در سال 225 هجری قمری زمینلرزه ویرانگری در زاگرس روی داد. در اهواز خانههای بسیار و نیز مسجد جامع ویران شد و مردم شهر راترک کردند. تپه مشرف به اهواز شکاف برداشت. پسلرزههای متعددی ادامه داشت. - زمینلرزه 1052 میلادی، خوزستان
در سال 444 هجری قمری زمینلرزه ویرانگری ارجان و منطقه پیرامون اهواز را لرزاند و باعث فروریختن باروها و فروافتادن کنگرههای دژها شد. زمینلرزه اصلی در سراسر خوزستان حس شد و ازجمله جاهایی که آسیب دیدند، ایذه و بویژه منطقه پیرامون بهبهان بود که در آن روستاهای بسیاری ویران شد. کوه بزرگی، احتمالاً در اثر زمین لغزهها، شکاف برداشت. در طی سال، پسلرزهها چندین بار تکرار شد.
جدول(3): زمینلرزههای تاریخی منطقه.
Y | M | D | H | Lon. | Lat. | M |
840 | 48.8 | 31.3 | 6.5 | |||
1052 | 50 | 31.5 | 6.8 | |||
1876 | 9 | 28 | 3 | 49.7 | 33.1 | 5.8 |