گزارش زمین لرزه 84/12/9 بخش فاریاب - پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسي

اسفند ۹, ۱۳۸۴
۷:۲۴ ق٫ظ

گزارش زمین لرزه 84/12/9 بخش فاریاب

در ساعت 01: 11 (به وقت محلی) زمین‌لرزه ای به بزرگای امواج سطحی 5/9=Ms در 85 کیلومتری جنوب خاور حاجی آباد هرمزگان و 105 کیلومتری شمال باختری کهنوج کرمان به وقوع پیوست (شکلهای 1 و2). این رویداد لرزه ای در 13 ایستگاه شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ثبت شده است (شکل 3). براساس لرزه نگاشتهای ثبت شده موقعیت مکانی این رویداد در مختصات 28/18 درجه عرض شمالی و 56/76 درجه طول شرقی قرار می گیرد. روستای آب بید فاریاب و همچنین روستاهای احمدی و باغ چنار در نزدیکی پهنه رومرکزی زمین‌لرزه دچار مهمترین آسیبها شده اند. این زمین‌لرزه در شهرهای کرمان، جیرفت، کهنوج، فاریاب، فهرج صوغان، بافت و منوجان کاملاً محسوس بود.

شکل(1): نقشه مرکز سطحی زمین‌لرزه که توسط (IIEES، NEIC و EMSC)تعیین شده و روستاهایی که بیشترین خسارات را دیده اند

شکل (2): مرکز سطحی زمین‌لرزه وپس لرزه‌های آن (تا تاریخ 84/12/13 )

شکل (3): نگاشتهای ثبت شده از زمین‌لرزه فاریاب (شبکه ملی باند پهن پژوهشگاه).

زمین شناسی ساختمانی منطقه

گستره موردنظر درحد فاصل انتهای جنوب شرقی پهنه گسله زاگرس با روند شمال غرب- جنوب شرق و در انتهای شمالی سامانه گسلی غرب مکران با روند شمال، شمال غرب- جنوب، جنوب شرق و انتهای شمال شرقی روندهای ساختاری ناحیه بندرعباس با راستای شمال شرق-جنوب غربی قرار گرفته است. پهنه ساختاری زاگرس برپایه نظر نبوی (1355) و به پیشنهاد اشتوکلین (1968) به سه ریز پهنه دشت خوزستان، زاگرس چین خورده و زاگرس بلند تقسیم شده است. بربریان (1995) این پهنه را برپایه داده‌های مورفوتکتونیکی، لرزه ای، ساختاری و رخساره‌های رسوبی به پنج واحد تقسیم کرده است که هر واحد با گسله‌های ژرفی پی سنگی و به طور عموم پنهان از یکدیگر جدا می شوند. این گسله‌ها، الگوی توپوگرافی و آهنگ دگرشکلی در ژرفا را در امتداد کناره هر واحد در گرو جنبایی خود دارند. واحدهای یاد شده عبارتند از: نوار چین خورده-راندگی زاگرس بلند، نوار ساده چین خورده زاگرس، فروبار زاگرس، فروافتادگی دزفول و دشت ساحلی زاگرس و خلیج فارس که هرکدام شیوه و الگوی ساختاری و دگرشکلی ویژه ای را بخود گرفته اند. پهنه زلزله زده 84/12/9 در غرب کهنوج و جنوب شرقی حاجی آباد در شمال واحد نوار چین خورده- راندگی زاگرس بلند قرار گرفته است.

گسل میناب

گسل میناب یا گسل زندان، قسمتی از امتداد اورال-عمان-ماداگاسکا (فورون، 1941) به حساب آمده و با روند شمالی – جنوبی در بخش خاوری شهرستان میناب واقع است. به نظر قرشی (1985) این گسل، یک گسل راستالغز راست گرد است که مرز بین دو صفحه همگرای قاره ای زاگرس و پوسته اقیانوسی فعال دریای عمان را در جنوب مکران تشکیل می دهد.
کازمین و دیگران (1986) خط عمان را که جداکننده تصادم قاره-قاره زاگرس ( در سمت چپ) و فرورانش پوسته اقیانوس دریای عمان به زیرمکران است (در سمت راست)، از نوع گسل تبدیلی نوع قوس-قوس (روایت و همکار، 1979 ) درنظر می گیرند. بنابراین ادامه خط عمان در ایران، یعنی گسل میناب هم باید گسل تبدیلی نوع قوس-قوس باشد (درویش زاده، 1370). طول این گسل در حدود 300 کیلومتر می باشد.

گسل جیرفت

به عقیده دیمیتریویچ (1973)، گسل جیرفت شاخه ای از گسل سربیزان یا ادامه جنوبی آن در دشت جیرفت است. بربریان (1976)، گسل جیرفت را با گسل سربیزان یکی نمی داند. به عقیده وی ، گسل جیرفت احتمالاً دارای حرکت راستگرد بوده و رسوبات کواترنر را قطع می کند. کانون یک زمین‌لرزه با بزرگی اندک و عمق 60 تا 90 کیلومتری بر روی این گسل در شمال کهنوج واقع شده است (بربریان، 1976). در نقشه زمین شناسی شرکت ملی نفت ایران (1000000: 1)، گسل راست گرد جیرفت از خاور سبزواران شروع شده و تا 180 کیلومتر به سمت جنوب ادامه می یابد، بدین ترتیب که از خانو و منوجان عبور می کند و سرانجام در بین آمیزه‌های افیولیتی مکران ناپدید می شود (درویش زاده، 1370).

بررسی لرزه خیزی منطقه

بررسی لرزه خیزی گستره 200 کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه نشان می دهد که بیش از 181 زمین‌لرزه با بزرگای 5 و بیشتر از 5 در طی سالهای 1900 تاکنون در منطقه رخ داده است (شکل 4). که بزرگترین آنها زمین‌لرزه 28 ژوئیه 1981 میلادی جنوب خاوری کرمان با بزرگای 7/1= Ms همچنین در این گستره 16 زمین‌لرزه با بزرگای 6 و بزرگتر از 6 تاکنون روی داده است (شکل 5 و جدول 1). در طی سه ماه اخیر (2005/11/27- 2006/2/28) در حدود 162 زمین‌لرزه در منطقه حدفاصل جزیره قشم و فاریاب (بندرعباس و حاجی آباد) روی داده است نشان دهنده یک روند لرزه ای با راستای شمال شرقی-جنوب غربی می باشد. بزرگترین این زمین‌لرزه‌ها زمین‌لرزه 84/9/6 جزیره قشم (خلیج فارس) با بزرگای 6=Mw می باشد (شکل 6).

شکل (4): لرزه خیزی گستره 200 کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه

شکل (5): زمین‌لرزه‌های با بزرگای 6 و بیشتر 6 گستره 200 کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه

جدول (1): فهرست زمین‌لرزه‌های با بزرگای 6 و بیشتر 6 گستره 200 کیلومتری پیرامون کانون زمین‌لرزه.

Date	Time(UTC)	Time(Local)	Lat.	Lon.	Depth	Magnitude		Region
1923-09-22	20:47:33	0:17:33	29.5	56		Mb	6.7	East of Sirjan, Kerman Province
1927-05-09	10:31:40	15:01:40	28.5	56		Mb	6.2	North of Hajiabad, Hormozgan Province
1930-05-11	22:35:50	3:05:50	27.5	55		Mb	6.2	South-East of Lar, Fars Province
1930-08-23	10:53:18	15:23:18	27.5	55		Mb	6.2	South-East of Lar, Fars Province
1948-07-05	13:53:14	18:23:14	29.5	57.5		Mb	6	North-East of Baft, Kerman Province
1949-04-24	4:22:08	8:52:08	27.2	56.2		Mb	6.5	Bandar-e abbas, Hormozgan Province
1971-04-12	19:03:25	23:33:25	28.3	55.6	44	Mb	6	West of Hajiabad, Hormozgan Province
1977-03-21	21:18:45	1:48:45	27.6	56.39	29	Ms	6.9	North-East of Bandar-e abbas, Hormozgan Provi
1977-04-01	13:36:24	18:06:24	27.54	56.32	29	Mb	6.2	North of Bandar-e abbas, Hormozgan Province
1981-06-11	7:24:25	11:54:25	29.91	57.71	33	Ms	6.7	South-East of Kerman, Kerman Province
1981-07-28	17:22:24	21:52:24	30.01	57.79	33	Ms	7.1	South-East of Kerman, Kerman Province
1990-11-06	18:45:52	22:15:52	28.25	55.46	11	Ms	6.7	West of Hajiabad, Hormozgan Province
1998-03-14	19:40:27	23:10:27	30.15	57.6	9	Ms	6.9	South-East of Kerman, Kerman Province
1999-03-04	5:38:26	9:08:26	28.34	57.19	33	Ms	6.7	South-West of Jiroft, Kerman Province
2003-12-26	1:56:56	5:26:56	29.08	58.38	13	Ms	6.5	Bam, Kerman Province
2005-11-27	10:22:19	13:52:19	26.83	55.82	8	Mb	6	South-West of Qeshm, Hormozgan Province

شکل(6): نقشه لرزه خیزی 3ماهه اخیر منطقه (2005/11/27-2006/2/28)

(الف)

(ب)

(ج)

شکل(7):نگاشتهای ثبت شده از زمین‌لرزه فاریاب در ایستگاههای شبکه بین‌المللی ایران