در ساعت 52: 13 (به وقت محلی) زمینلرزه ای به بزرگی ML=5/6 در مقیاس محلی ریشتر در 46 کیلومتری باختر شهر قشم در خلیج فارس و 60 کیلومتری جنوب باختری بندرعباس به وقوع پیوست (شکل 1). بزرگی این زمینلرزه براساس مقیاس امواج پیکری mb=6 برآورد شده است. این رویداد لرزه ای در 13 ایستگاه شبکه ملی لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ثبت شده است (شکل 2). موج رقمی این زمینلرزه در وب سایت پژوهشگاه قرار گرفته است. براساس لرزه نگاشتهای ثبت شده موقعیت مکانی این رویداد در مختصات جغرافیایی 26/83 درجه عرض شمالی و 55/82 درجه طول شرقی قرار می گیرد. تا 2 روز پس از وقوع زمینلرزه اصلی بیش از 400 پسلرزه که 48 مورد از آن به دقت تعیین محل شده است (شکل 3) و تاکنون بیش از 2000 پسلرزه در این منطقه رخ داده است که در شبکه ملی لرزه نگاری باندپهن پژوهشگاه ثبت شده است که 89 مورد آن دارای بزرگای بیش از 2/5 می باشد (شکل 4 و جدول 1) بزرگترین پسلرزه آن دارای بزرگای mb=5/8 می باشد که در ساعت 20 همان روز به وقوع پیوست. دراین زمینلرزه 10 نفر کشته و بیش از 100 نفر زخمی شده اند. زمینلرزه باعث تخریب 12 روستا از جمله روستاهای تنبان، گوریان، گورزین، خالدین، دیرستان، کوشه، کاروان، توریان، تم سنتی، گریدان و زیرانگ شده است.
شکل(1): کانون زمینلرزه 6 آذر 1384 جزیره قشم (خلیج فارس).
شکل(2):نگاشتهای ثبت شده از زمینلرزه جزیره قشم (خلیج فارس) شبکه ملی باند پهن پژوهشگاه.
جدول(1): لیست پسلرزههای زمینلرزه جزیره قشم (خلیج فارس).
Date | Time(UTC) | Time(Local) | Lat. | Lon. | Depth | Mag. | Region | |
2005-11-27 | 10:48:13 | 14:18:13 | 27.34 | 56.33 | 18 | ML | 3.5 | North of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 10:53:11 | 14:23:11 | 26.77 | 55.8 | 10 | ML | 4 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 11:01:10 | 14:31:10 | 27.42 | 55.9 | 14 | ML | 2.8 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 11:07:29 | 14:37:29 | 26.85 | 55.7 | 14 | ML | 3.4 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 11:13:11 | 14:43:11 | 26.84 | 55.82 | 15 | ML | 4.5 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 11:23:02 | 14:53:02 | 26.8 | 55.8 | 14 | ML | 2.7 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 11:40:33 | 15:10:33 | 26.95 | 55.84 | 14 | ML | 2.7 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 11:46:53 | 15:16:53 | 26.64 | 56.06 | 31 | ML | 3.1 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 12:05:37 | 15:35:37 | 26.82 | 55.81 | 15 | ML | 4.1 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 12:19:38 | 15:49:38 | 26.56 | 56.35 | 33 | ML | 3.7 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 12:45:22 | 16:15:22 | 26.97 | 55.94 | 34 | ML | 2.7 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 13:05:37 | 16:35:37 | 27.23 | 56.44 | 17 | ML | 3.3 | East of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 13:40:50 | 17:10:50 | 26.86 | 56.06 | 14 | ML | 3.6 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 13:49:17 | 17:19:17 | 26.74 | 55.99 | 26 | ML | 3.3 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 14:42:39 | 18:12:39 | 27.25 | 55.69 | 15 | ML | 2.7 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 14:50:43 | 18:20:43 | 26.8 | 55.88 | 10 | ML | 3.7 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 15:29:05 | 18:59:05 | 26.96 | 55.96 | 24 | ML | 3.5 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 15:36:23 | 19:06:23 | 27.24 | 55.36 | 16 | ML | 2.7 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 15:49:17 | 19:19:17 | 27.38 | 55.8 | 16 | ML | 3 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 16:30:39 | 20:00:39 | 27 | 55.79 | 14 | Mb | 5.8 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 16:54:17 | 20:24:17 | 27.32 | 55.68 | 15 | ML | 3.1 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 18:53:38 | 22:23:38 | 26.58 | 56.14 | 14 | ML | 3.4 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 20:29:24 | 23:59:24 | 26.65 | 56.08 | 15 | ML | 3.8 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 20:47:19 | 0:17:19 | 26.86 | 55.78 | 15 | ML | 4 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 21:30:47 | 1:00:47 | 26.6 | 56.22 | 14 | ML | 3 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 22:33:02 | 2:03:02 | 27.29 | 55.62 | 14 | ML | 3.1 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-27 | 23:26:05 | 2:56:05 | 26.76 | 55.87 | 18 | ML | 3.5 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 0:15:29 | 3:45:29 | 26.72 | 56.23 | 28 | ML | 3.2 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 2:30:09 | 6:00:09 | 26.81 | 55.93 | 19 | ML | 3.5 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 2:38:33 | 6:08:33 | 27.15 | 55.79 | 18 | ML | 3 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 5:40:06 | 9:10:06 | 26.96 | 55.92 | 14 | ML | 3.5 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 7:13:59 | 10:43:59 | 26.69 | 56.38 | 10 | ML | 2.6 | South-East of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 14:06:58 | 17:36:58 | 26.68 | 55.91 | 18 | ML | 3.6 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 14:12:55 | 17:42:55 | 27.34 | 55.75 | 14 | ML | 3.4 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 17:15:25 | 20:45:25 | 26.79 | 55.89 | 14 | ML | 3.7 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 18:46:41 | 22:16:41 | 27.36 | 55.87 | 14 | ML | 2.9 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 20:19:29 | 23:49:29 | 26.77 | 56.11 | 12 | ML | 3.2 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 21:02:39 | 0:32:39 | 26.62 | 56.27 | 18 | ML | 3 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 21:43:49 | 1:13:49 | 26.66 | 56 | 16 | ML | 3.9 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-28 | 22:10:34 | 1:40:34 | 27.33 | 55.9 | 18 | ML | 2.5 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 0:28:42 | 3:58:42 | 26.83 | 55.79 | 18 | ML | 2.8 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 1:46:46 | 5:16:46 | 26.78 | 56.07 | 14 | ML | 3.1 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 9:04:24 | 12:34:24 | 27.36 | 55.93 | 14 | ML | 2.7 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 14:28:41 | 17:58:41 | 26.89 | 56.07 | 23 | ML | 3 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 15:46:06 | 19:16:06 | 26.84 | 56.37 | 14 | ML | 3 | South-East of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 18:56:54 | 22:26:54 | 26.78 | 55.88 | 16 | ML | 3 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 21:16:30 | 0:46:30 | 27.5 | 55.88 | 14 | ML | 3.1 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-29 | 22:13:41 | 1:43:41 | 27.17 | 55.8 | 18 | ML | 2.7 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-30 | 3:05:08 | 6:35:08 | 27.7 | 56.56 | 38 | ML | 2.6 | North-East of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-30 | 4:34:07 | 8:04:07 | 27.31 | 55.89 | 14 | ML | 2.6 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-30 | 15:19:57 | 18:49:57 | 26.84 | 55.91 | 18 | ML | 4.5 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-11-30 | 21:04:43 | 0:34:43 | 27.61 | 56.51 | 43 | ML | 3 | North-East of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-11-30 | 22:23:50 | 1:53:50 | 26.74 | 55.97 | 14 | ML | 3.1 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-01 | 0:34:29 | 4:04:29 | 27.25 | 55.68 | 14 | ML | 3.7 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-01 | 17:29:28 | 20:59:28 | 26.89 | 55.86 | 29 | ML | 3.4 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-01 | 21:58:41 | 1:28:41 | 27.72 | 56.09 | 18 | ML | 3.3 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-02 | 22:31:03 | 2:01:03 | 26.95 | 55.98 | 13 | ML | 2.9 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-03 | 0:30:54 | 4:00:54 | 26.8 | 56.01 | 22 | ML | 3.3 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-03 | 7:29:02 | 10:59:02 | 27.86 | 56.52 | 14 | ML | 2.8 | North-East of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-04 | 0:23:43 | 3:53:43 | 27.41 | 55.77 | 14 | ML | 3 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-04 | 3:32:14 | 7:02:14 | 27.47 | 56.17 | 14 | ML | 2.5 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-04 | 4:36:33 | 8:06:33 | 26.74 | 56.09 | 17 | ML | 2.5 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-05 | 14:36:01 | 18:06:01 | 26.76 | 55.97 | 18 | ML | 3.4 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-05 | 15:37:14 | 19:07:14 | 26.86 | 55.8 | 15 | ML | 3.4 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-05 | 22:17:37 | 1:47:37 | 26.78 | 55.95 | 18 | ML | 3.4 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-06 | 4:02:55 | 7:32:55 | 27.27 | 55.89 | 14 | ML | 3.1 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-06 | 9:14:26 | 12:44:26 | 26.77 | 55.82 | 6 | ML | 3.1 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-06 | 12:02:00 | 15:32:00 | 27.13 | 55.7 | 14 | ML | 3.2 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-06 | 20:51:27 | 0:21:27 | 27.61 | 55.78 | 14 | ML | 3.1 | South-West of Hajiabad, Hormozgan Province |
2005-12-07 | 8:22:21 | 11:52:21 | 26.93 | 56.5 | 11 | ML | 3.2 | East of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-07 | 17:05:38 | 20:35:38 | 27.28 | 55.85 | 14 | ML | 3 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-07 | 22:54:27 | 2:24:27 | 26.94 | 55.81 | 14 | ML | 2.7 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-08 | 12:39:18 | 16:09:18 | 26.76 | 56.17 | 18 | ML | 3.5 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-08 | 18:56:50 | 22:26:50 | 26.89 | 56.17 | 18 | ML | 3 | Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-10 | 9:53:38 | 13:23:38 | 26.81 | 55.86 | 7 | ML | 2.8 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-11 | 2:42:35 | 6:12:35 | 27.14 | 55.72 | 14 | ML | 2.8 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-11 | 16:29:06 | 19:59:06 | 26.74 | 55.92 | 7 | ML | 3.3 | South-West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-14 | 5:05:02 | 8:35:02 | 27.03 | 55.98 | 14 | ML | 2.9 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-15 | 3:14:59 | 6:44:59 | 27.09 | 55.79 | 14 | ML | 2.9 | West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-16 | 21:25:11 | 0:55:11 | 26.78 | 56.23 | 18 | ML | 2.9 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-17 | 5:44:29 | 9:14:29 | 27.12 | 56.29 | 11 | ML | 2.8 | Bandarabbas, Hormozgan Province |
2005-12-17 | 7:28:10 | 10:58:10 | 27.08 | 56.23 | 14 | ML | 3.4 | North of Gheshm, Hormozgan Province |
2005-12-30 | 16:30:52 | 20:00:52 | 27.48 | 55.93 | 14 | ML | 3.3 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2006-01-01 | 21:50:30 | 1:20:30 | 27.16 | 55.1 | 14 | ML | 3.1 | North-East of Bandarlengeh, Hormozgan Provinc |
2006-01-07 | 2:10:02 | 5:40:02 | 27.36 | 55.91 | 14 | ML | 2.5 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
2006-01-10 | 15:21:29 | 18:51:29 | 26.99 | 55.81 | 14 | ML | 3.2 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2006-01-12 | 21:32:32 | 1:02:32 | 26.89 | 55.9 | 7 | ML | 4.1 | West of Gheshm, Hormozgan Province |
2006-01-12 | 22:19:00 | 1:49:00 | 26.78 | 56.18 | 21 | ML | 3.1 | South of Gheshm, Hormozgan Province |
2006-01-21 | 13:54:30 | 17:24:30 | 27.32 | 55.74 | 14 | ML | 3 | North-West of Bandarabbas, Hormozgan Province |
شکل(3): توزیع پسلرزههای روی داده شده تا تاریخ 1384/9/8
شکل(4): نقشه توزیع پسلرزههای روی داده شده تاکنون
نصب و راه اندازی شبکه لرزه نگاری موقت پژوهشگاه در منطقه قشم
پژوهشکده زلزله شناسی پژوهشگاه بینالمللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در راستای ثبت و پردازش اطلاعات لرزه خیزی منطقه اقدام به نصب و راه اندازی یک شبکه لرزه نگاری موقت با توانمندی 17 ایستگاه لرزه نگاری نموده است. این تجهیزات لرزه نگاری از نوع میان دوره سه مؤلفه ای می باشند. این شبکه لرزه نگاری از تاریخ 84/9/10 به مدت سه ماه در منطقه قشم پس لرزههای زمینلرزه اصلی را ثبت خواهد نمود. در طی این مدت بیش از دو هزاررویداد لرزه ای ثبت شده که متعاقباً نتایج پردازش در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت. نقشه شکل (5) موقعیت ایستگاههای شبکه موقت لرزه نگاری پژوهشگاه را در منطقه قشم نشان می دهد.
شکل(5): نقشه موقعیت ایستگاههای شبکه موقت لرزه نگاری پژوهشگاه در منطقه قشم
بررسی لرزه خیزی منطقه عمومی بندرعباس
بررسی لرزه خیزی گستره دویست و پنجاه کیلومتری محل زمینلرزه نشان می دهد که بیش از 80 رویداد لرزه ای با بزرگی بیش 5 در یکصد سال اخیر رخ داده است که بزرگترین آنها زمینلرزه 21 مارس 1977 م بابزرگی Ms=6/9 در شمال بندرعباس می باشد (شکل 6).
بررسی سازوکار کانونی زمینلرزههای اصلی منطقه عمومی بندرعباس در شکل (7) ارائه شده است.
از نظر زمین شناسی رومرکز رویداد مهلرزه ای فوق در منتهی الیه شمال صفحه عربستان و لبه جنوبی تغییرشکل زاگرس قرار گرفته است. سازوکارکانونی زمینلرزه راندگی می باشد (شکل 8)
شکل(6): زمینلرزههای دستگاهی بزرگتر از 5 منطقه عمومی بندرعباس و جزیره قشم (خلیج فارس).
شکل(7): سازوکار کانونی زمینلرزههای اصلی منطقه عمومی بندرعباس.
شکل(8): سازوکارکانونی زمینلرزه جزیره قشم (خلیج فارس) تعیین شده توسط USGS و Harvard.
از نظر جغرافیایی و برپایه انباشتههای نمکی سری هرمز، این قسمت از زاگرس که در بخش جنوب خاوری زون چین خورده زاگرس قرار دارد به نام حوضه هرمز شناخته می شود که مرز جدایی آن با بخش شمال باختری زون چین خورده زاگرس بر خطواره قطر-کازرون استوار است. شرایط ساختاری محل فوق در محدوده ای از پایانه جنوب خاوری زاگرس است که مرز خاوری آن زون گسلی میناب-زندان و مرز جنوبی آن جبهه چین های زاگرس است که از درون خلیج فارس می گذرد. مرز شمالی آن منطبق بر گسل رازک (برزگر، 1360) و یا خطواره نخیلو-فیتو است.
مهمترین ویژگی های زمین شناختی پس خشکی بندرعباس عبارتند از:
- بیشتر تاقدیس ها از سنگ نهشتههای گروه فارس تشکیل شده اند
- ضخامت سنگ نهشتهها به مراتب بیشتر از ناحیه فارس و از این نظر شبیه فروافتادگی دزفول است.
- تاقدیس ها در سه جهت آرایش یافته اند. دسته نخست، موازی روند عمومی زاگرس (SW-NE) است، مانند تاقدیس های گهگم و فراقون. دسته دوم، روند شمالی-جنوبی دارند مانند تاقدیس میناب، دسته سوم روند خاوری-باختری تا شمال خاوری-جنوب باختری دارند که در تضاد با امتداد کلی تاقدیس های زاگرس هستند و شکل گیری آنها به کنترل پی سنگ نسبت داده شده است (شکل 9 و 10).
شکل(10): تصویر ماهواره ای رومرکز زلزله .
لرزه خیزی و لرزه زمین ساخت منطقه قشم
از نظر زمین ساختی منطقه قشم جزئی از حاشیه جنوب شرقی ایالت زمین شناختی- زمین ساختی زاگرس را تشکیل داده است.چین خوردگی ها، شکستگی ها و گنبدهای نمکی از ساختارهای مهم تکتونیکی در جزیره قشم می باشند که درشکل ظاهری جزیره قشم تاثیر بسزایی داشته اند. چین خوردگی ها حاصل نیروهای تکتونیکی در فاز نهایی آلپی بوده که بجز تاقدیس گورزین که روند محوری شمال غربی- جنوب شرقی دارد، سایر تاقدیس ها روند تقریبی شرقی- غربی دارند. تنها ناودیس رخنمون یافته در جزیره قشم، ناودیس کوشا بوده که در فاصله تاقدیس های زیرانگ و گورزین قرار گرفته است.
مطالب چندانی درباره زمینلرزههای دوره پیش از اسلام در دست نیست و مقدار اندکی هم که درباره لرزه خیزی این منطقه در آن زمان می دانیم بر پایه گوههای باستانشناختی و چند گزارش تاریخی قدیمی استوار است.زمینلرزههای تاریخی منطقه قشم (قبل از سال 1900 میلادی)
جزیره قشم در طول تاریخ بارها شاهد وقوع زمینلرزههایی بوده است، بطوریکه بسیاری از مورخین، سیاحان، نویسندگان و افراد محلی در نوشتهها و گزارش های خود از آن ها نام برده اند. در بسیاری از موارد، این رویدادها بدلیل در دست نبودن جزئیات بیشتر بصورت بسیار کلی و ناقص ذکر شده اند.
زلزلههای مهم تاریخی منطقه بشرح زیر بوده اند:
- زمینلرزه حدود 736 هـ .ق ، جزیره قشم . به استناد لوح چوبی مسجد شیخ برخ روستای کوشه جزیره قشم … ، قدیمی ترین زلزله جزیره قشم که ثبت شده است رمضان سال 736 هجری است. ترجمه نوشته لوح چوبی چنین است: “به تحقیق عمارت مذکور از آن تاریخ (سال 244 هجری) تاروز 26 ماه مبارک رمضان از سال 736 پابرجا مانده است تا در آن روزگار …، بنا بر مشیت الهی زلزله عظیمی عروق و ریشه این زمین را به حرکت و جنبش درآورد که در اثر آن بنیان و ساختمان این مسجد شریف ویران گردیده” (نوربخش 1369)
- زمینلرزه 1335 م (714 شمسی)، جزیره قشم. حادثه زلزله در قشم (نوربخش 1369)
- زمینلرزه 1361 م، جزیره قشم. زمینلرزه ای آسیب فراوان به جزیره قشم رساند. (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1483 م (18 فوریه)، مکران باختری. در 21 رمضان 887/ 3 نوامبر 1482، پیشلرزههایی آغاز شد که سه ماه بعد در 10 محرم 888/ 18 فوریه 1483 با زمینلرزه ویرانگری در تنگه هرمز به اوج خود رسید. در جرون زمینلرزه برخی ساختمان های بلند، منارههای مسجدها و بادگیرهای خانهها را فرو انداخت و یا به آنها آسیب رساند. (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1483 م، تنگه هرمز. زمینلرزه احساس شده در جزیره هرمز و عمان (بربریان 1977)
زمینلرزه 1497 م، هرمز. سراسر یک شهر در همسایگی هرمز، به احتمال زیاد گامبرون (بندرعباس)، به تمامی ویران شد و ساکنانش در زیر ویرانهها جان باختند. (آمبرسیز و ملویل 1982) - زمینلرزه 1622 م ( 4 اکتبر)، بندرعباس. زمینلرزه آسیب رسانی در بندر عباس و جزیره هرمز، خانههای بسیاری را ویران کرد و باعث فرو ریختن یک برج دژ شد. لرزههای پیاپی که به مدت دو روز می آمد بر آسیب ها افزود. (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1703 م ، قیس- هنگام. زمینلرزه ویرانگری به جزیرههای قیس و هنگام آسیب رساند. (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1082 هـ . ش ، قشم. حادثه زلزله در قشم (نوربخش 1369)
- زمینلرزه مارس 1829 م ، جزیره قشم. بدون توضیح (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1883 م (1262 شمسی)، قشم. حادثه زلزله در روستاهای قشم و خمیر (نوربخش، 1369)
- زمینلرزه 1884 م (19مه) ،جزیره قشم. بدون توضیح (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1884 م ،جزیره قشم. زمینلرزه مخرب در بخش مرکزی جزیره (بربریان 1977)
- زمینلرزه 1885 م (ماه مه- 1303 هـ .ق) ،جزیره قشم. در ماه مه 1885 میلادی شبانه زلزله عظیمی جزیره قشم را لرزاند، پس از آن تعداد زیادی پسلرزه روی داد. جمع تلفات 218 نفر می شود، آن زلزله در خود شهر قشم نبوده است (نوربخش، 1369).
- زمینلرزه (1897 م (10ژانویه) ،جزیره قشم. بدون توضیح (آمبرسیز و ملویل 1982)
- زمینلرزه 1898 م (1277 شمسی)، قشم. زمینلرزه در شهر قشم (نوربخش 1369)
- زمینلرزه 1316 هـ .ق ، شهر قشم . در سنه 1316 (14 ماه شعبان) مطابق 1898 شب دوشنبه مجددا زلزله عظیم دیگر شده و آن زلزله فقط انحصار به خود مدینه قشم داشت و تلفات مدینه قشم به 750نفر رسید. عموم سکنه، خانه سنگی و گلین تبدیل به خانه چوبین نمودند(نوربخش1369)
در جدول (2) فهرست زمینلرزههای تاریخی منطقه قشم آورده شده است. در بیان زلزلههای تاریخی از کتاب تاریخ زمینلرزههای ایران (آمبرسیز و ملویل 1982) استفاده شده است چرا که تاریخ زمینلرزههای تاریخی ذکر شده در این کتاب از استناد و قاطعیت زمانی بیشتری برخوردار می باشد. سایر گزارشها می تواند بعنوان ماخذی مستند برای اتفاقات، تلفات و خرابیهای باقیمانده ناشی از وقوع زلزلهها محسوب گردیده و مورد استفاده قرار گیرد.
در این جدول فهرست زمینلرزههای مهم منطقه با ذکر تاریخ وقوع، مختصات رومرکز (طول و عرض جغرافیایی)، بزرگی(M)، شدت در کانون زلزله(Io)، فاصله رومرکز از شهر قشم (D بر حسب کیلومتر) و شدت اعمال شده به شهر قشم (ID) آورده شده است.
(شکل 11) کانون این زمینلرزهها را نشان می دهد.
جدول (2): فهرست زمینلرزههای تاریخی جزیره قشم
ID | D | Io | M | E | N | YEAR | NO |
IV+ | 50 | VI | 5 | 55.8 | 26.8 | 1336 | 1 |
VII | 10 | VI+ | 5.3 | 56.2 | 26.9 | 1361 | 2 |
IV+ | 50 | VI | 5 | 55.8 | 26.8 | 1829 | 3 |
III | 100 | VI | 5 | 55.3 | 26.7 | 03/–/1829 | 4 |
V | 28 | VI | 5 | 56 | 26.9 | 05/19/1884 | 5 |
VII | 28 | VIII | 6.4 | 56 | 26.9 | 01/10/1897 | 6 |
IV+ | 50 | VI | 5 | 55.8 | 26.8 | 1897 | 7 |
در این جدول زلزلههایی که بزرگی آنها گزارش نشده است، 5 فرض شده اند.
پیش از این تاریخ ، آخرین زمینلرزههای روی داده در منطقه مربوط به سال 1383 با بزرگی 2/6 و 3/2 و سال 1384 با بزرگی 3/6 بوده است. مشخصات این زلزلهها در جدول 2 و نقشه کانون آنها در (شکل 10) آورده شده است.
جدول (3): زمینلرزههای روی داده در جزیره قشم طی دو سال اخیر.
تاریخ (شمسی) |
تاریخ (میلادی) |
ساعت (GMT) |
ساعت (به وقت محلی) |
عرض جغرافیایی |
طول جغرافیایی |
بزرگی | ناحیه |
1383/4/5 | 2004/06/25 | 19:19:56 | 23:49:56 | 26.85 | 55.89 | 3.2 | جنوب غرب پی پشت |
1383/5/7 | 2004/07/28 | 12:41:02 | 17:11:02 | 27.07 | 56.06 | 3.2 | شمال درگهان |
1383/7/26 | 2004/10/17 | 16:10:20 | 19:40:20 | 26.85 | 56.17 | 2.6 | جنوب شرق برکه خلف |
1384/3/22 | 2005/06/12 | 00:18:54 | 04: 48:54 | 26.81 | 55.11 | 3.6 | شمال غرب باسعیدو (خارج از جزیره قشم) |
شکل (12): کانون زمینلرزههای روی داده در جزیره قشم در سال 2004 میلادی.