در تاریخ 4 اسفند 1383 در ساعت 5 و 56 دقیقه بامداد زمین‌لرزه نیرومندی با بزرگای گشتاوری 6/4=MW شهرستان زرند و روستاهای اطراف آن را به شدت لرزاند. این زمین‌لرزه دومین زمین‌لرزه مخرب طی 15 ماه گذشته در استان كرمان می‌باشد.
متاسفانه در اثر این زمین‌لرزه 612 نفر كشته و حدود 1400 نفر مجروح گردیدند. پس از وقوع زمین‌لرزه گروه¬های تحقیقاتی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله جهت بررسی‌های مقدماتی و تكمیلی عازم منطقه زلزله‌زده در استان كرمان شدند. گزارش مقدماتی حاضر جنبه‌های مختلف زمین‌لرزه را از نقطه نظر لرزه زمین ساخت، زلزله‌شناسی، پدیده‌های ژئوتكنیك مشاهده شده و رفتار سازه‌ها در زمین‌لرزه 4 اسفند 1383 داهوئیه- زرند ارائه می‌نماید.
روند گسلی بدست آمده از حل سازوكار كانونی زلزله بیانگر گسله واژگون با مولفه كوچك امتداد لغز است و سازوكار كانونی حل شده توسط CMT یك گسله واژگون كامل با روند نزدیك به شرقی- غربی با جابجایی شاقولی حدود 80 سانتی متر است. این جابجایی هیچگونه حركت افقی نشان نمی‌دهد. در پیگیری این گسیختگی به سوی باختر می‌توان آن را در نهشته‌های جوان به صورت درزه مشاهده كرد. در راستای این گسیختگی مورفولوژی كوهستان بیانگر یك روند قدیمی گسلی است. این گسل که به عنوان گسل داهوئیه معرفی می‌گردد یکی از شاخه‌های گسل کوهبنان است که در داهوئیه به گسل کوهبنان می رسد.
آثار باقی‌مانده از زمین‌لرزه در مناطق بازدید شده نشان می دهد که در روستاهای داهوئیه, حتكن و خانوك، اثرات ساختگاهی شامل ضخامت یا مشخصات مکانیکی آبرفت و یا هندسه عوارض توپوگرافی زیر و روسطحی، در توزیع خرابی‌ها و نیز میزان تقویت امواج زلزله، تاثیر غیر قابل انکار داشته است. در طول جاده اسلام‌آباد – حتکن، موارد زیادی سنگ‌ریزش مشاهده گردید که در یک مورد باعث سقوط قطعه سنگی با وزن تقریبی 150 تن بر سطح جاده و آسیب رساندن و بسته شدن راه دسترسی به چند روستا تخریب شده در زلزله در روز اول حادثه گردید. در نقاط مختلف جاده مذکور، ترک‌هایی در شیروانی‌های کناری جاده با احتمال مربوط بودن به زمین‌لغزه بالقوه‌ای و همچنین اختلاف نشست در سطح جاده در طرفین پلهای آبگذر مشاهده شد. یک مورد فرونشست در کنار یک ساختمان در روستای اسلام‌آباد نیز ملاحظه گردید.
در مطالعه رفتار ساختمانها در برابر زلزله فوق باید متذکر گردید که با وجود آن که زلزله فوق زلزله چندان بزرگی نبود، اما خسارات جانی و مالی ناشی از آن بسیار سنگین بود، آن هم برای منطقه‌ای با تراکم جمعیت کم، زلزله‌ای که انتظار می‌رود عملکرد ساختمانهایی که در آنها حداقل اصول فنی رعایت شده است و مورد آزمایش این زلزله قرار می‌گیرند، حداقل ایمنی جانی ساکنین ساختمان در آنها حفظ شود. متأسفانه فاجعه حاصله حکایت از آن دارد که در هیچ یک از ساختمانهای خسارت دیده نه تنها اصول مهندسی زلزله بلکه حداقل اصول فنی نیز رعایت نشده است.
ساختمانهای موجود در منطقه متأثر از زلزله اکثراً از نوع خشت یا سنگ با ملات گل بودند و سقف آنها نیز از نوع قوسی و یا بعضاً تخت بود که هیچگونه پیوستگی و انسجامی بین سقف و دیوارها موجود نبود. این نوع ساختمانها بارها و بارها در روستاهای کشورمان و حتی در بعضی از شهرها در مقابل زلزله‌های متوسط باعث تخریب و کشته شدن تعداد بسیار زیادی از هم میهنانمان شده است. هنوز هم متأسفانه در اکثر روستاهای کشور و در بافت قدیم بسیاری از شهرهای بزرگ نیز این نوع ساختمانها نه به عنوان تأمین‌کننده امنیت جان ساکنین آن بلکه به عنوان قاتلی، تهدیدکننده جان ساکنین آن می‌باشد.
زلزله فوق نشان داد که در کنار تخریب کامل این ساختمانها، ساختمانهای دیگری نیز که حداقل اصول فنی در آنها رعایت شده بود وجود داشت که حتی ترکی را نیز تجربه نکردند. زلزله فوق نشان داد که این زلزله نیست که جان افراد را می‌گیرد بلکه خود ما انسانها هستیم که با ساخت‌و‌سازهای غیراصولی تهدیدکننده جان خود می‌شویم.
زلزله داهوئیه – زرند براساس گزارش‌های منتشر شده تاکنون موجب خسارت 7000 واحد مسکونی و 700 میلیارد ریال خسارت مالی گردید.
ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که سیستم مدیریت بحران و عملیات نجات و امداد در منطقه مناسب بوده هر چند گروه جستجو می‌توانست با توزیع مناسب‌تر نیروها و تجهیزات جهت حل معضلات گلوگاه‌های کاری و هدایت مردم گسیل شده به منطقه توسط نیروهای آموزش‌دیده کار خود را بهتر
انجام دهد.
گزارش حاضر حاصل بازدید یکروزه (83/12/5) گروه شناسایی مناطق زلزله‌زده پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله است که در شرایط جوی بسیار نامساعد از مناطق زلزله‌زده داهوئیه – زرند انجام گردید.
تاکنون پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله سه گزارش از این زلزله منتشر نموده است. گزارش فوری زلزله در همان ساعات اولیه زلزله در تاریخ 83/12/4 از طریق سایت پژوهشگاه در دسترس قرار گرفت. گزارش اولیه گروه اعزامی نیز در تاریخ 6 اسفند (دو روز پس از زلزله) منتشر شد. گزارش حاضر، گزارش سومی است که در تاریخ 8 اسفند با توجه به برداشت‌های اولیه گروه شناسایی به صورت جامع‌تر توسط پژوهشگاه منتشر می‌شود. گزارش‌های بعدی با توجه به بازدید‌های تکمیلی گروه‌های اعزامی به منطقه زلزله‌زده که در حال حاضر مشغول جمع‌آوری اطلاعات می‌باشند، انتشار خواهد یافت.
کلیه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله می باشد.
